Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ΕΛΙΖΑ: Μαζί στο πλευρό των κακοποιημένων παιδιών

Όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απευθύνθηκε εν μέσω του πρώτου γενικού lockdown, στις οικογένειες και στους ηγέτες όλων των κρατών και των Οργανισμών με την έκκληση «Protect our children» (Προστατέψτε τα Παιδιά μας), σχεδόν κανείς δε συνειδητοποιούσε το μέγεθος του προβλήματος που «χτυπά» τα παιδιά. Η παιδική κακοποίηση και η παραμέληση των βρεφών είναι ένα διαχρονικό και με βαθιές ρίζες πρόβλημα, το οποίο όμως αντιμετωπίζεται ακόμα ως θέμα «ταμπού».

Τα στοιχεία ερευνών* μιλούν από μόνα τους. Εννέα στις δέκα σοβαρές περιπτώσεις κακοποίησης παραμένουν χωρίς διάγνωση, προστασία και αντιμετώπιση. Ένα στα δύο παιδιά έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής σωματικής βίας τουλάχιστον μία φορά. Ένα στα πέντε παιδιά έχει υποστεί σεξουαλική βία, ενώ τα παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από κακοποίηση.

Ο κατ’ οίκον περιορισμός που επιβλήθηκε εξαιτίας του Covid-19, έφερε στο προσκήνιο αυτό το σοβαρό πρόβλημα, καθώς το άγχος, η πίεση και όλες οι δύσκολες καταστάσεις που τον συνοδεύουν εντείνουν ή αυξάνουν τη συχνότητα βίαιων ενδοοικογενειακών ξεσπασμάτων, κακοποιητικών συμπεριφορών και παραμέλησης. Με άλλα λόγια, η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε μία άλλη πανδημία, που όμως προϋπήρχε. Αυτή της κακοποίησης. Γι’ αυτό και σήμερα, περισσότερο από ποτέ είναι επιτακτική η ενημέρωση των πολιτών και των επαγγελματιών, ώστε να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν όταν αντιληφθούν ότι ένα παιδί κινδυνεύει.
 

Το 1^ο εθνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης αστυνομικών για σωστή διαχείριση περιστατικών κακοποιημένων παιδιών 
 

Αναγνωρίζοντας πως οι αστυνομικοί είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται καθημερινά δίπλα σε παιδιά και ευάλωτες οικογένειες, ο Όμιλος μας ήδη από το 2018 ένωσε τις δυνάμεις του μαζί με την Εταιρεία Κατά Της Κακοποίησης Του Παιδιού – ΕΛΙΖΑ και την Ελληνική Αστυνομία και από κοινού σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε το πρώτο Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Αστυνομικών στην αναγνώριση και διαχείριση περιστατικών κακοποιημένων παιδιών. Σκοπός μας ήταν να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα, τεχνολογική και μη, ώστε να «φτάσουμε» σε όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία της χώρας και να δημιουργήσουμε ένα πανελλαδικό δίκτυο ευαισθητοποιημένων και ενημερωμένων στελεχών, που θα  μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και τη θέλησή τους για την προστασία παιδιών που κινδυνεύουν, όπου κι αν αυτά βρίσκονται.

Σε αυτό το πλαίσιο, έως σήμερα έχουν εκπαιδευθεί 1.486 αστυνομικοί από 50 νομούς της χώρας μας, σε 15 ημερίδες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν δια ζώσης (Αθήνα, Αγρίνιο, Χαλκίδα, Ηράκλειο, Τρίπολη, Λάρισα, Κοζάνη, Θεσσαλονίκη και Καβάλα) και εξ’ αποστάσεως (νησιωτική Ελλάδα και Ηγουμενίτσα). Παράλληλα, οι ενέργειες επικοινωνίας του προγράμματος συνετέλεσαν στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση και των τοπικών κοινωνιών, καθώς το φαινόμενο της κακοποίησης μάς αφορά όλους, επαγγελματίες και απλούς πολίτες.

Το Εθνικό Πρόγραμμα υλοποιείται υπό τη μορφή ολοήμερων εντατικών σεμιναρίων που απευθύνονται σε αστυνομικούς όλων των βαθμίδων, ενώ σε αυτό συμμετέχει διεπιστημονική ομάδα εκπαιδευτών που αποτελείται από επιστήμονες με πολυετή ενασχόληση στην προστασία των παιδιών (αστυνομικοί, αυτοδιοίκηση, ιατροί, εισαγγελέας, κλπ.). Οι αστυνομικοί επιμορφώνονται γύρω από όλες τις εκφάνσεις του φαινομένου και ενδυναμώνονται με εργαλεία (π.χ. νομικό εγχειρίδιο) και πρακτικές λύσεις, μέσα από θεματικές ομιλίες, όπως η ψυχολογική, κοινωνική και ιατρική διάσταση, τα νομικά ζητήματα κατά το χειρισμό υποθέσεων, καθώς και η δικανική εξέταση ανήλικων θυμάτων.

Οι θεματικές στις οποίες εκπαιδεύονται οι αστυνομικοί είναι οι ακόλουθες:

• Ορισμός της κακοποίησης & παραμέλησης παιδιών/ Είδη κακοποίησης: O κύκλος της βίας – Ψυχοκοινωνική διάσταση του φαινομένου
• Παράγοντες κινδύνου/ επιδημιολογία, ιατρική διάσταση του φαινομένου
• Νομικά ζητήματα και κακοποίηση του παιδιού
• Η διαδικασία επιλογής των ανήλικων θυμάτων, η κατανόηση της απόκρυψης της σεξουαλικής κακοποίησης και η διαδικασία της αποκάλυψης
• Βασικές αρχές δικανικής εξέτασης ανηλίκων
• Από τη θεωρία στην πράξη «πώς πρέπει να χειριστώ μια υπόθεση κακοποίησης ανήλικου θύματος από την οπτική του εισαγγελέα»

Οι Στόχοι του προγράμματος

• Ευαισθητοποίηση των τοπικών Αστυνομικών Διευθύνσεων και αφύπνιση των τοπικών κοινωνιών
• Επιλογή στελεχών πρώτης γραμμής που διαχειρίζονται περιστατικά κακοποιημένων παιδιών
• Ενδυνάμωση ικανοτήτων (capacity building) Αστυνομικών με την παροχή γνώσης και εργαλείων
• Προαγωγή της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ όλων όσοι εμπλέκονται στην αλυσίδα προστασίας των παιδιών: αστυνομικοί, αυτοδιοίκηση, ιατροί, εισαγγελέας, κλπ.
• Δημιουργία Πρωτοκόλλου οδηγιών διαχείρισης περιστατικών κακοποίησης ανηλίκου, που θα περιλαμβάνει τις πρώτες ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί ο Αστυνομικός, κατά  τη Διαχείριση Υποθέσεων Κακοποίησης - Παραμέλησης Ανηλίκου

 
«Από την πρώτη στιγμή της συνεργασίας μας, αισθανθήκαμε ότι έχουμε βρει πραγματικούς συμμάχους και συνοδοιπόρους» σημειώνει η κυρία Αφροδίτη Στάθη, Διοικητική Διευθύντρια του ΕΛΙΖΑ και προσθέτει: «Νιώσαμε ότι μαζί, οι άνθρωποι του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ κι εμείς, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε το όραμα του ΕΛΙΖΑ, ότι δηλαδή θα έρθει μία ημέρα που η κοινωνία μας συντεταγμένα, πολιτεία και πολίτες, θα στραφεί με όλες της τις δυνάμεις ενάντια στην κακοποίηση του παιδιού».

Βεβαίως, το πρόγραμμα δεν σταματά και δεν περιορίζεται στις ημερίδες που πραγματοποιήθηκαν. Με τη γνώση και τις πολύτιμες πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τα ίδια τα στελέχη που συμμετείχαν, από τις συζητήσεις και τις τοποθετήσεις, αλλά και από τους προβληματισμούς, στην παρούσα φάση δημιουργείται το Πρωτόκολλο οδηγιών διαχείρισης περιστατικών κακοποίησης ανηλίκου. Πρόκειται για το εγχειρίδιο που θα περιλαμβάνει τις πρώτες ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί ο Αστυνομικός, κατά τη διαχείριση υποθέσεων κακοποίησης και παραμέλησης ανηλίκου. Η υιοθέτησή του από  τα τμήματα της ΕΛ.ΑΣ σε όλη τη χώρα θα συμβάλει καθοριστικά στην αλλαγή του μηχανισμού προστασίας των παιδιών σε πανελλαδικό επίπεδο, ενώ παράλληλα μπορεί να μειώσει την πιθανότητα λανθασμένων χειρισμών και να αυξήσει τον αριθμό περιστατικών κακοποιημένων παιδιών που έρχονται στην επιφάνεια.

Για εμάς στον Όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η προστασία ευπαθών ομάδων, μέσα από ένα καλά δομημένο πρόγραμμα ΕΚΕ, συνιστά προτεραιότητα και μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα τίθενται οι βάσεις για την υιοθέτηση παρόμοιων πρωτοβουλιών με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, που μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για εταιρείες και οργανισμούς σε όλη τη χώρα. Οι δράσεις ΕΚΕ που υλοποιούμε είναι η απτή απόδειξη ότι η υγιής επιχειρηματικότητα, μπορεί και πρέπει να συνδυάζεται με πρωτοβουλίες στήριξης της κοινωνίας.

Ιnfo: Το σωματείο ΕΛΙΖΑ, με σύνθημα «Σήμερα, Όχι Αύριο», εδώ και δέκα χρόνια αναπτύσσει ένα ευρύ πλαίσιο δράσεων πρόληψης, εκπαίδευσης και αντιμετώπισης με στόχο την προστασία ευάλωτων παιδιών και οικογενειών σε όλη την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων ξεκίνησε το 2016 την πρώτη πανελλαδική εκστρατεία ενάντια στην κακοποίηση ανηλίκων, επικεντρωμένη στην εκπαίδευση επαγγελματιών που φροντίζουν μωρά και παιδιά. Μέχρι σήμερα έχουν εκπαιδευθεί περισσότεροι από 1.500 γιατροί και νοσηλευτές, πάνω από 2.500 γονείς και 1.000 δάσκαλοι σε όλη την Ελλάδα.

Το 1^ο εθνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης αστυνομικών για σωστή διαχείριση περιστατικών κακοποιημένων παιδιών υλοποιήθηκε με την υποστήριξη των εταιρειών του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΤΕΡΝΑ, ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ΝΕΑ ΟΔΟΣ, ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟΣ).

(*) Πηγές Ερευνών: BECAN Study/ Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (2013), Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» (2012,2016), Τσιριγώτη, Α., Πετρουλάκη, Κ., Νικολαΐδης, Γ. (2010) Current Situation Concerning Child Abuse and Neglect (CAN) in Greece. Αθήνα: Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού [http://www.becan.eu/node/21].Missed Opportunities for the Detection of Physical Abuse and Neglect Among Patients Hospitalized with Burns with a Tertiary Children’s Hospital in Greece, European Journal of Pediatrics (Nov 2017).